โดยสิ่งที่กำหนดความถี่ของรอบเดือน คือ การทำงานของฮอร์โมนเพศหญิง ได้แก่ ฮอร์โมนเอสโตรเจนและฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เมื่อมีประจำเดือนจะรู้สึกว่าร่างกายไม่ค่อยสบายหรือมีกลุ่มอาการ

ก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual Syndrome - PMS) ซึ่งเป็นอาการที่มีความเกี่ยวข้องกับความสมดุลของฮอร์โมน ในทางกลับกัน อาจจะมีบางช่วงที่รู้สึกว่าร่างกายกระฉับกระเฉงและมีความสดชื่น

ซึ่งเป็นผลจากการมีรอบเดือนด้วยเช่นกัน

การมีรอบเดือน แบ่งออกได้เป็น 4 ช่วง คือ ช่วงก่อนไข่ตก ช่วงไข่ตก ช่วงหลังไข่ตก

และช่วงมีประจำเดือน

• ช่วงก่อนไข่ตก คือ ตั้งแต่ช่วงที่ประจำเดือนสิ้นสุดลง ฮอร์โมนเอสโตรเจนก็จะค่อยๆ เพิ่มขึ้น

และเยื่อบุโพรงมดลูกก็จะเริ่มหนาขึ้น เป็นช่วงที่อุณหภูมิร่างกายลดต่ำลง

• ช่วงไข่ตก เป็นช่วงที่ปริมาณของฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มสูงที่สุดและไข่ถูกปล่อยออกมาจากรังไข่

• ช่วงหลังไข่ตก เป็นช่วงที่ Follicle เปลี่ยนเป็น Corpus luteum และผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนออกมาในปริมาณมาก ด้วยฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เยื่อบุโพรงมดลูกจะนิ่ม และอุณหภูมิร่างกายเพิ่มสูง

• ช่วงมีประจำเดือน ในกรณีที่ไม่มีการตั้งครรภ์ เยื่อบุโพรงมดลูกซึ่งถูกเตรียมไว้เพื่อเป็นเตียงสำหรับไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว ก็จะหลุดลอกและถูกขับออกมาจากร่างกายพร้อมเลือดกลายเป็นประจำเดือน

• ภาวะ Short follicular phase เป็นโรคที่ทำให้ระยะเวลาก่อนการไข่ตกสั้นลง ตามปกติแล้วช่วงที่ร่างกายมีอุณหภูมิต่ำจะมีประมาณ 14 วัน แต่ในกรณีของผู้ที่มีภาวะนี้จำนวน

วันที่ร่างกายมีอุณหภูมิต่ำจะมีระยะเวลาสั้นกว่าปกติ

• ภาวะ Luteal phase defect เป็นโรคที่ทำให้ระยะเวลาหลังไข่ตกสั้นลง

สาเหตุมาจากความผิดปกติของสมองและรังไข่ ทำให้ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนไม่เพียงพอ

ทำให้ระยะเวลาตั้งแต่ไข่ตกจนถึงวันที่ประจำเดือนครั้งถัดไปสั้นลง หลังจากไข่ตก ร่างกายจะเข้าสู่ช่วงที่มีอุณหภูมิสูง ในกรณีของผู้ที่มีภาวะนี้ จำนวนวันที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงจะมีระยะเวลาสั้นกว่าปกติ

แนะนำให้ตรวจสอบและจดบันทึกอุณภูมิของร่างกาย เพื่อให้เข้าใจสภาพร่างกายของตัวเอง

ภาวะรอบเดือนสั้นต่อเนื่อง อาจส่งผลเสียต่อร่างกาย

หากสังเกตได้ว่าตัวเองมีภาวะรอบเดือนสั้น หรือ ประจำเดือนมาบ่อย แนะนำให้เข้ารับการตรวจที่แผนก

สูตินารี หากปล่อยให้การมีภาวะรอบเดือนสั้นยืดเยื้อออกไป ทำให้

มีความเสี่ยงต่อร่างกายเ พิ่มสูงขึ้น เป็นสาเหตุทำให้มีบุตรยาก

หากการที่ประจำเดือนมาบ่อยมีสาเหตุมาจากภาวะ Short follicular phase คือระยะเวลาก่อนไข่ตกสั้นลง ทำให้ไข่ถูกปล่อยออกมาโดยที่ยังไม่สุกเต็มที่ เมื่อไข่ที่ถูกปล่อยออกมายังไม่สุก

ก็จะไม่สามารถปฏิสนธิได้ หรืออาจเกิดการแท้งได้ ในกรณีที่ภาวะ Luteal phase defect

คือระยะเวลาหลังไข่ตกสั้นลง ทำให้ Corpus luteum ทำงานได้ไม่ดี ผลิตฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนได้น้อย ส่งผลให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เจริญเต็มที่จะทำให้มีบุตรยากและแท้งง่าย

นอกจากนี้การที่ประจำเดือน มาบ่อย อาจทำให้เป็นโรคโลหิตจาง เพราะเมื่อรอบเดือนสั้น

ก็จะมีประจำเดือน 2-3 ครั้ง ภายในระยะเวลา 1 เดือน ทำให้จำนวนครั้งของประจำเดือนในแต่ละเดือนเพิ่มขึ้น ทำให้ปริมาณเลือดที่ออกก็จะมากขึ้นด้วย และถ้าเกิดภาวะโลหิตจางเรื้อรัง

จะทำให้เลือดไหลเวียนไม่ดี ส่งผลให้ ร่างกายอ่อนล้า เหนื่อยง่าย

และอาจได้รับผลกระทบในการใช้ชีวิตประจำวัน

การรักษาหากประจำเดือนมาบ่อย หรือรอบเดือนสั้น

หากมีภาวะประจำเดือนมาบ่อยแต่ไม่มีอาการของภาวะโลหิตจางหรือภาวะเลือดออกผิดปกติร่วมด้วย อาจไม่จำเป็นต้องเข้ารับการรักษา แต่หากประสงค์จะตั้งครรภ์ในอนาคตหรือมีความกังวล

แนะนำให้ปรึกษาสูตินารีแพทย์

วิธีตรวจสอบว่าตนเองมีภาวะ Short follicular phase หรือไม่

ทำได้โดยการตรวจวัดอุณภูมิร่างกาย เพื่อตรวจดูความยาวของระยะเวลาที่ร่างกายมีอุณหภูมิต่ำ หรือ

ตรวจเลือดเพื่อทดสอบว่าการทำงานของรังไข่ลดลงหรือไม่ หากมีภาวะดังกล่าวจะรักษาได้

โดยใช้ยารับประทานและการฉีดยาเพื่อเร่งประสิทธิภาพในการไข่ตก หรือใช้ยาหยอดจมูก

สำหรับสร้างความสมดุลของฮอร์โมน เพื่อช่วยให้ช่วงก่อนไข่ตกที่สั้นลงกลับมาอยู่ในสภาพปกติ

วิธีตรวจสอบว่ามีภาวะ Luteal phase defect หรือไม่

ทำได้โดยการตรวจวัดอุณภูมิร่างกายและการตรวจเลือด นอกจากนี้สามารถใช้คลื่นอัลตราซาวน์เพื่อดูเยื่อบุโพรงมดลูกและ Follicle เพื่อตรวจว่าง่ายต่อการฝังตัวหรือไม่

หากมีภาวะนี้ ส่วนใหญ่จะใช้ยารับประทาน การฉีดยา และใช้ยาเร่งการไข่ตกเ พื่อทำให้ Follicle

เจริญเติบโตได้ตามปกติ นอกจากนี้จะมีการใช้ยาเสริมฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน

และยาเสริมโกนาโดโทรฟิน (Gonadotrophins) ร่วมด้วย ซึ่งจะช่วยเสริมสร้าง Follicle ได้